เอ็นฝ่าเท้าอักเสบ-รองช้ำ อาการเป็นอย่างไร
เอ็นฝ่าเท้าอักเสบ (Plantar Fasciitis) เป็นอาการที่เกิดขึ้นเมื่อเนื้อเยื่อช่วงล่างของเท้าที่เรียกว่าเอ็นฝ่าเท้า (plantar fascia) ถูกบิดเบือนหรืออักเสบ โดยส่วนมากจะมีอาการเจ็บปวดใต้เท้า โดยเฉพาะที่ส้นเท้า พบได้บ่อยที่สายเอ็นฝ่าเท้าประสาทหน้า (medial plantar nerve) และส่วนของเอ็นฝ่าเท้าที่ต่อกับกระดูกส้นเท้า อาการอักเสบนี้สามารถเกิดขึ้นได้ทั้งเฉพาะด้านหน้าเท้าหรือทั้งสองข้าง เป็นโรคที่พบได้บ่อย โดยเฉพาะในเพศหญิงซึ่งผู้ป่วยมักมีอาการเจ็บส้นเท้า และมักเป็นมากในตอนเช้าเมื่อลุกจากเตียงโดยอาการมักเป็นๆ หายๆ และเป็นมากขึ้นตามลักษณะการใช้งานการอับเสบจะเกิดขึ้นที่เอ็นบริเวณส้นเท้าต่อเนื่องไปจนถึงเอ็นร้อยหวาย
อาการของเอ็นฝ่าเท้าอักเสบจะมีดังนี้
- ปวดใต้เท้า โดยเฉพาะที่ส้นเท้า พบได้เมื่อเริ่มเคลื่อนไหวหลังจากพักหรือเวลาตื่นนอน
- อาการตึงตัวของเอ็นฝ่าเท้า ทำให้เคลื่อนไหวยากขึ้น
- การบิดเบือนหรืออักเสบของเอ็นฝ่าเท้าสามารถทำให้เกิดการบาดเจ็บหรือปวดอื่นๆ ในเท้าหรือข้อเท้า
การรักษาเอ็นฝ่าเท้าอักเสบมักจะเน้นการฟื้นฟูเนื้อเยื่อ และการป้องกันไม่ให้เกิดการบิดเบือนซ้ำ รวมถึงการทำกายภาพบำบัด เช่น การยืดเท้า การออกกำลังกายท่าเป้าหมายพิเศษ การใช้รองเท้าที่เหมาะสม และการแก้ไขท่าทางการเดินเพื่อลดแรงตึงตัวที่ส้นเท้า
การรักษาเอ็นฝ่าเท้าอักเสบ (Plantar Fasciitis) มักจะเน้นการฟื้นฟูเนื้อเยื่อ และการป้องกันไม่ให้เกิดการบิดเบือนซ้ำ โดยมีวิธีรักษาได้แก่
- การใช้รองเท้าที่เหมาะสม โดยเลือกรองเท้าที่มีความรองรับและมีความนุ่มสบายกับเท้า ไม่แนะนำให้ใช้รองเท้าที่มีพื้นแบนหรือสูงเกินไป เพราะอาจทำให้เกิดการบิดเบือนเพิ่มขึ้น
- การใช้เทปกาว (tape) และบริเวณส้นเท้า (arch supports) รองรับและช่วยลดแรงตึงตัวของเอ็นฝ่าเท้า
- การทำกายภาพบำบัด โดยเน้นการยืดเท้า การเสริมสร้างกล้ามเนื้อและเสริมสร้างเนื้อเยื่อของเอ็นฝ่าเท้า รวมถึงการออกกำลังกายท่าเป้าหมายพิเศษ เช่น การเล่นโยคะ หรือการออกกำลังกายแบบคลายกล้ามเนื้อ การใช้ Shockwave therapy (SWT) เพื่อรักษาเอ็นฝ่าเท้าอักเสบ (Plantar fasciitis) เป็นทางเลือกหนึ่งที่สามารถช่วยในการลดอาการปวดและเพิ่มคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยได้ วิธีการทำงานของ SWT คือใช้คลื่นแรงสูง (high-energy sound waves) ที่มีความถี่สูงเข้าไปกระตุ้นการฟื้นฟูและลดการอักเสบของเนื้อเยื่อที่เสียหายในบริเวณเอ็นฝ่าเท้า ในกรณีของเอ็นฝ่าเท้าอักเสบ การใช้ SWT จะเน้นที่การกระตุ้นการฟื้นฟูของเนื้อเยื่อในบริเวณที่เสียหายโดยเฉพาะเนื้อเยื่อเอ็นฝ่าเท้า โดยแพทย์จะใช้เครื่อง SWT เพื่อส่งคลื่นแรงสูงเข้าไปในบริเวณที่มีอาการอักเสบ โดยจะใช้แรงดันคลื่นที่แตกต่างกันไปตามความเหมาะสมของผู้ป่วยและอาการของเอ็นฝ่าเท้า แรงดันคลื่นที่ส่งเข้าไปจะช่วยกระตุ้นเนื้อเยื่อให้เริ่มสร้างเซลล์ใหม่และช่วยลดการอักเสบ ทำให้เนื้อเยื่อกลับมาฟื้นตัวได้เร็วขึ้นการรักษาด้วย SWT จะใช้เวลาประมาณ 5-10 นาทีต่อการรักษา โดยจะต้องทำซ้ำกันประมาณ 3-6 ครั้ง โดยแพทย์จะตรวจสอบอาการของผู้ป่วยเพื่อประเมินผลการรักษา การใช้ SWT ในการรักษาเอ็นฝ่าเท้า
- การใช้ยาแก้ปวดและประคบเย็น สามารถช่วยลดอาการปวดและอักเสบในระยะแรกได้
- การแก้ไขท่าทางการเดินเพื่อลดแรงตึงตัวที่ส้นเท้า โดยควรหันเท้าเข้าในทิศทางที่ถูกต้องเมื่อเดิน